100 bin daireye uyarı yazısı gönderildi

Türkiye genelinde gayrimenkul satışlarında uzun süredir uygulanan “düşük bedel gösterme” yöntemi tarihe karışıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ortak çalışması kapsamında, tapu devir işlemlerinde referans alınan rayiç bedellerin 10 ila 15 kat oranında artırılması, usulsüz beyanların önüne geçti.

Resmî Gazete’de yayımlanan son düzenlemeyle birlikte, emlak vergileri ve belediye rayiç bedelleri yeniden belirlendi. Yeni düzenleme, özellikle yüksek enflasyon ortamında sıkça rastlanan “usulsüz tapu bildirimi” vakalarını büyük ölçüde engelledi.

5 YIL GERİYE DÖNÜK İNCELEME

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Türkiye’nin 81 ilinde son 5 yılda gerçekleştirilen 7 milyonun üzerinde konut satışını mercek altına aldı. Yapay zekâ destekli sistemlerle yürütülen taramalarda, 100 binin üzerinde şüpheli satış işlemi tespit edildi. İlk aşamada alıcı ve satıcılara uyarı yazıları gönderilirken, denetimlerin tamamlanmasıyla bu sayının milyonu aşabileceği ifade ediliyor.

ALICI VE SATICI BİRLİKTE SORUMLU

Mevcut uygulamaya göre, konut devir işlemlerinde satışa konu gerçek bedelin yüzde 4’ü tapu harcı olarak ödeniyor. Yasal olarak bu harç alıcı ve satıcı arasında paylaştırılması gerekirken, çoğunlukla yükümlülüğün tamamı alıcıya bırakılıyor. Bu nedenle taraflar, ödenecek harcı azaltmak için satış bedelini düşük gösterme yoluna başvuruyor.

Ancak yeni denetim sistemiyle birlikte, gayrimenkulün yaşı, büyüklüğü, nitelikleri ve bulunduğu bölgedeki ortalama fiyatlar dikkate alınarak gerçek değer hesaplanıyor. Beyan edilen rakamın piyasa değerinin çok altında olması halinde hem alıcı hem de satıcı, yazılı savunma yapmaya davet ediliyor.

FAİZİYLE BİRLİKTE TAHSİL EDİLECEK

Denetim sonucunda usulsüzlük tespit edilmesi halinde, gayrimenkulün eski ve yeni sahipleri gerçek değer ile beyan edilen değer arasındaki farkı, yasal faiziyle birlikte ödemek zorunda kalacak. Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri, yeni sistemin hem devletin vergi kaybını önleyeceğini hem de gayrimenkul piyasasında şeffaflığı artıracağını belirtiyor.